Producten op alfabet spacer Productgroepen spacer Achtergrond informatie spacer Leveranciers producten spacer Protocollen en richtlijnen spacer Tips and tricks spacer Home pagina


Hypergranulerende wonden

Teveel granulatieweefsel (hypergranulatie) kan een probleem zijn in wonden, vooral als het granulatieweefsel hoog uitsteekt boven de wondranden. Voor het ingroeiende epitheel moet het granulatieweefsel aanliggen aan de wondranden en op het zelfde niveau liggen.Er zijn verschillende methoden om hypergranulatie te bestrijden.

Aanstippen met een zilvernitraatstift.
Zilvernitraatstiften zijn hiervoor bedoeld. Maar de stiften hebben een etsend effect en kunnen meer schade aanrichten aan het granulatieweefsel dan de bedoeling was.

Afsnijden of curetteren
In granulatieweefsel zitten geen zenuwen. Daarom kan het eenvoudig met een mesje laagje voor laagje worden afgesneden of afgeschraapt. Indien dat voorzichtig gebeurt, zonder druk uit te oefenen op de wond, kan het zonder pijn worden gedaan. Het gaat wel bloeden.

Corticosteroïden
Hypergranulatie kan ook worden behandeld met sterke lokale corticosteroïden (Dermovate zalf of crème) 1-2 dd ruim aangebracht op de wond.


Hypergranulatie weefsel Hypergranulatie weefsel Hypergranulatie weefsel
hypergranulatie weefsel hypergranulatie weefsel genezen na 1 week Dermovate

Zilvernitraat stift Zilvernitraat stift
zilvernitraat stiften voor aanstippen granulatieweefsel



Lokale corticosteroïden en anti-inflammatoire middelen voor gebruik in wonden

Wonden kunnen worden veroorzaakt door een auto-immuun inflammatoir proces. Hiermee wordt bedoeld een ontstekingsreactie, niet veroorzaakt door wondinfectie maar veroorzaakt door een overreactie van cellen van het afweersysteem (leukocyten, lymfocyten, macrofagen). Voorbeelden van dit soort ontstekingen waarbij ulcera kunnen ontstaan zijn vasculitis (vaatontsteking), pyoderma gangrenosum (een zeldzame auto-immuunziekte met ulcera), de ziekte van Behçet, de ziekte van Wegener, en erosive pustular dermatosis of the scalp.

Normaal worden deze zeldzame auto-immuunziekten behandeld met krachtige ontstekingsremmers zoals prednison, ciclosporine, azathioprine, etc. Deze middelen hebben ook bijwerkingen. Bij beginnende of kleinere ulcera is het daarom de moeite waard om eerst te proberen of het met lokale toepassing van ontstekingremmers kan worden behandeld. Daarnaast komt het voor dat patiënten de systemische middelen niet kunnen verdragen vanwege de bijwerkingen of niet mogen hebben vanwege contra-indicaties of interacties.
Ook in die situaties kunnen lokale middelen worden geprobeerd.

De meest gebruikte producten zijn Dermovate zalf of crème (clobetasolproprionaat 0.05%). Naast lokale corticosteroïden kunnen ook Protopic zalf en Elidel crème in wonden worden toegepast, bijvoorbeeld bij pyoderma gangrenosum. Er bestaan ook magistrale recepten uitgaande van ciclosporine drank voor gebruik in wonden of in de mondholte. Ook doxycycline (een antibioticum met anti-inflammatoire eigenschappen) kan worden verwerkt in een wondgel. Al deze middelen zijn niet geregistreerd voor gebruik in wonden, de toepassing is 'off-label'. Bij het voorschrijven van off-label medicatie bespreekt de arts dit met de patiënt, en neemt de verantwoordelijkheid voor de toepassing ervan.

Klasse IV corticosteroïden
R/ Dermovate (clobetasolproprionaat 0.05%) zalf.
R/ Dermovate (clobetasolproprionaat 0.05%) crème.
Op het vochtige oppervlak van een wond is een crème makkelijker uit te smeren dan een zalf. Voor het aanbrengen van een zalf smeert men de zalf uit eerst uit over een gaas en brengt dit zalfkompres aan op de wond. Zonodig kan er ook nog een vetgaas tussen (volgorde vanaf de wond: zalf, vet gaas, droog gaas). Vanuit de zalven wordt een kleine hoeveelheid in het lichaam opgenomen, dit is echter zo weinig dat er geen systemische effecten zullen zijn. Als de wond kleiner wordt neemt de absorptie af.

Di-adreson-F waterige oplossing (prednisolon-natriumsuccinaat)
Prednisolonoplossing kan op 2 manieren worden gebruikt: als prednisololon wondgel of als verdunde prednisolon oplossing. De ulcera worden 1-2 x per dag behandeld met de gel, of 2-3x per dag bedekt met hydrofiele gazen gedrenkt in een verdunde prednisolon oplossing. Gebruik een goedkope oplossing zoals prednisolon-natriumsuccinaat CF 25 mg van Centrafarm (verpakking met 10 ampullen van 25 mg, € 2.55 per ampul).

Prednisolon wondgel
R/ prednisolon-natriumsuccinaat CF 25 mg ampul
R/ water voor injecties 1 ml
R/ IntraSite gel 15 g of 25 g
Los de prednisolon (poeder) op in 1 ml water voor injecties. Meng deze 1 ml prednisolon oplossing in een plastic (medicinaal) bakje met 15 g of 25 g IntraSite gel. Goed roeren met een houten spatel en direct aanbrengen op de wond. De 1 ml prednisolonoplossing wordt gemakkelijk opgenomen door de gel. IntraSite gel kan nog veel meer water binden. Breng de gel 1-2 x daags aan. Oude gel resten verwijderen met natte gazen of wond spoelen onder de douche.

Prednisolon oplossing voor gebruik in gazen
R/ prednisolon-natriumsuccinaat CF 25 mg ampullen
R/ natriumchloride (NaCl) oplossing flacons a 10 ml
R/ een spuit van 10 ml om het geheel in op te lossen (of een schoon plastic bekertje)
R/ gaaskompressen hydrofiel 10 x 10 cm
Open de ampul met het poeder. Voeg minimaal 1 ml NaCl oplossing toe om het poeder goed op te lossen (schudden). Giet de inhoud van de flacon in een schoon plastic bekertje (of trek het op in een 10 ml spuit) en voeg de rest van de 10 ml flacon NaCl er aan toe. Deze oplossing, 25 mg prednisolon opgelost in 10 ml NaCl is voldoende om 1 gaas van 10 x 10 cm goed vochtig te maken (of 4 gaasjes van 5 x 5 cm). Bedek de wond met het vochtige gaas direct op het wondbed. Fixeer met een windsel of secundair verband naar keuze. Verschoon het gaas 2-3 keer per dag.
Gebruik niet meer dan 3 ampullen (75 mg) per verbandwisseling, 6-9 ampullen per dag, voldoende voor de behandeling 2-3 dd van ulcera tot 10x30 cm. Gebruik de echte katoenen (hydrofiele) gaaskompressen. De goedkopere nonwoven gazen nemen minder vocht op en zijn minder geschikt voor het schoonmaken van ulcera. De ruwe katoenen gazen hechten zich vast aan het wondbed en bij elke verbandwisseling worden dood materiaal, eiwitbeslag en korsten mechanisch verwijderd met het gaas.
Vermeld op het recept dat het off-label is en voor gebruik in wonden, en geef een gebruiksaanwijzing mee voor de patiënt of verzorger.

Indrogend / anti- inflammatoir zink - steroid mengsel
R/ triamcinolon of diprosone crème 30 g
     zinkoxidesmeersel 30 g aa
Bij oppervlakkige ulcera, bijvoorbeeld bij veneuze insufficiëntie, bij oppervlakkige erosies, nattende gebieden, dermatitis rond het ulcus. Gehele gebied inclusief wonden en erosies 1-2 x daags insmeren met een dikke laag. De twee componenten kunnen los worden besteld bij de apotheek en ter plekke worden gemengd met een houten spatel in een plastic bekertje.

Calcineurin inhibitors
R/ Protopic zalf (tacrolimus 0.1%).
R/ Elidel crème (pimecrolimus 1%).
Protopic en Elidel zijn met succes toegepast op kleinere pyoderma gangrenosum ulcera, ook rond stoma's.

Doxycycline metalloproteïnase remmende wondgel
R/ doxydisp 100 mg in 15 ml aqua (2%) of vibramycine injectievloeistof 20 mg/ml (2%)
     1:1 met IntraSite gel = 1% doxycycline gel
Metalloproteinase remmende wondproducten worden soms toegepast bij chronische inerte ulcera. De theorie is dat een overmaat aan proteolytische enzymen in het wondbed schadelijk kunnen zijn. Het is niet zeker of deze theorie klopt.

Galzuren remmende zalf
R/ colestyramine 4% in siliconencrème FNA.
Rond stoma's, ook rond gastrostoma. Magistrale bereiding, beschermt de huid tegen inwerking van zuren. Tweemaal daags aanbrengen.


EUSOL gel en oplossing

EUSOL (Edinburgh University Solution of Lime) wordt meestal geleverd als het FNA preparaat EUSOL-paraffine. Dit is een emulsie die koel bewaard moet worden, en geschud voor gebruik. De werkzame component is de chlooroplossing. Chlooroplossing kan ook op andere manieren worden gebruikt in wonden, namelijk als een gel of als oplossing voor het doordrenken van gazen.

Bestel de stockoplossing 0.5% natriumhypochloriet van Fagron (flessen van 1 liter, bestel nummer 1473, € 8.80). Er is ook een ongeveer 5% liter fles nr 1474 voor het eventueel maken van hogere concentraties. Dit is vergelijkbaar met huishoud chloorbleekmiddel, alleen de Fagron chlooroplossing is goedgekeurd voor medicinale toepassing, terwijl de huishoudvariant mogelijke verontreinigingen kan bevatten. In de VS wordt de 5% huishoudchloor overigens wel gewoon gebruikt, sterk verdund als toevoeging aan badwater bij geimpetiginiseerd eczeem.

R/ natriumhypochloriet oplossing 0.5%
     1:1 mengen met IntraSite gel = 0.25% hypochloriet gel

R/ natriumhypochloriet oplossing 0.5%
     1:1 mengen met fysiologisch zout = 0.25% hypochloriet oplossing


Pijnstillende lokale producten

Pijn is altijd een groot probleem bij wonden. Pijnlijke wonden worden vooral behandeld met systemische pijnstillers. Aanvullend zijn er enkele lokale mogelijkheden.

Lidocaïne
Lidocaïne in concentraties 0.5-2%, zonder adrenaline kan in en op wonden worden aangebracht en heeft daar een kortdurend pijnstillend effect. Het mag geen adrenaline bevatten, want dat veroorzaakt een branderige sensatie en vasoconstrictie. Mogelijk is er een intrinsiek vasoconstrictief effect van lidocaïne dat negatief kan uitpakken voor de doorbloeding van wonden. Althans dit wordt gesuggereerd in het Farmacotherapeutisch kompas, maar er is geen evidence voor deze bewering. In proefdieronderzoek zijn geen negatieve effecten van lidocaïne op wondgenezing aangetoond. Lidocaïne kan in de wond worden gedruppeld of op een gaasje. Lidocaïne 1-2% oplossing kan ook op vastzittende verbandgazen of VAC sponzen worden gedruppeld, 15 minuten laten inwerken alvorens de gazen los te trekken. Een andere truc is het zelf mengen van lidocaïne met IntraSite gel of een andere hydrogel. Er is ook een FNA preparaat: lidocaïne hydrochloride gel 2% FNA. Lidocaïne is uit zichzelf een base met een hoge pH waarde, de toevoeging HCl (zoutzuur) corrigeert dit tot een neutrale oplossing of gel. Let op: lidocaïne hydrochloride is niet zomaar met alles te mengen; bij toevoegen aan EUSOL paraffine oplossing FNA komt chloorgas en zoutzuur vrij.

Pijnstillende Lidocaïne gel
R/ lidocaine 1 of 2% 30 ml
     Intrasite gel 25 of 30 g aa

Lidocaïne 1 of 2% oplossing zonder adrenaline
Deze oplossing kan 3 dd worden aangebracht op wonden, door gazen te doordrenken met de oplossing.
Werkt pijnstillend, maar het effect houdt niet lang aan. Kan ook 15 min voor de verbandwisseling op gazen worden gedruppeld.

Instillagel
Instillagel is een gel voor het verdoven van de urethra. Het bevat lidocaïne en chloorhexidine. Dit is ook een perfecte combinatie voor gebruik in ulcera. De gel mag direct in wonden worden aangebracht. Onder andere geschikt voor diepe pijnlijke perianale ulcera maar ook voor andere wonden. De gel is dunvloeibaar en wordt kant en klaar afgeleverd in een spuit. Niet geregistreerd voor deze toepassing, mag wel (off-label gebruik).

Lidocaïne-Prontosan gel
R/ Lidocaïne 2% 10 ml 3 flacons
     Prontosan wondgel 30 ml g
S/ goed mengen met spatel

Referenties
1. Drucker M, Cardenas E, Arizti P, Valenzuela A, Gamboa A. Experimental studies on the effect of lidocaine on wound healing. World J Surg 1998;22(4):394-397.
2. Christensen TJ, Thorum T, Kubiak EN. Lidocaine analgesia for removal of wound vacuum-assisted closure dressings: a randomized double-blinded placebo-controlled trial. J Orthop Trauma 2013;27(2):107-112.


EMLA crème
EMLA crème kan in wonden worden gebruikt. Een bekende toepassing is het aanbrengen van EMLA creme 30-45 minuten voorafgaande aan een necrotomie. De crème moet ruim worden aangebracht, ook op circa 2 cm huid rondom de wond, en worden afgedekt met plastic folie. Dit kan gewoon huishoudfolie zijn.

Morfine gel
Morfine preparaten kunnen lokaal in wonden worden aangebracht en zijn dan effectief. De opname via de wond is verwaarloosbaar, morfine en metabolieten kunnen niet worden aangetoond in het bloed na lokale applicatie. Enkele kleine studies toonden aan dat het pijnstillend werkt in ulcera. Morfine gel vergeleken met placebo leverde 2-3 punten pijnreductie op een 10-punts schaal op. Het is niet bekend of morfine een mogelijk ongunstig effect heeft op de wondgenezing. In de meeste studies werd een mix gebruik van morfine in IntraSite Gel. Zowel morfinesulfaat als diamorfine hydrochloride mengen goed met Intrasite gel en zijn stabiel voor 28 dagen. Bewaren kan bij kamertemperatuur en licht. De gel kan door de ziekenhuisapotheker worden bereid, maar ook eenvoudig zelf worden gemengd door 1 ml morfine voor injecties (10 mg/ml) te mengen met 8 g IntraSite gel. IntraSite gel heeft extra absorbtiecapaciteit en kan zelfs nog wel meer opnemen dan 1 ml.

Morfine gel op basis van IntraSite gel:
R/ morfine hydrochloride voor injectie 10 mg (10 mg/ml, ampul à 1 ml)
     IntraSite gel 8 g
S/ 1-3 dd in ulcera aanbrengen

Morfinegel 0.5% magistraal recept:
R/ morfine 0.5%
     poloxamer 22%
     carmellose natricum 0.075%
     glycerolum 20%
     aqua 57.4%
S/ 1-3 dd in ulcera aanbrengen

IntraSite gel Morfine
IntraSite Gel (Applipak doseersysteem), steriel (8 gram) Morfine hydrochloride 10 mg, ampullen à 1 ml

Referenties
1. Flock P. Pilot study to determine the effectiveness of diamorphine gel to control pressure ulcer pain. J Pain Symptom Manag 2003;25:547-554.
2. Krajnik M, Zylicz Z, Finlay I et al. Potential uses of topical opioids in palliative care - report of 6 cases. Pain 1999;80:121-125
3. Zeppetella G, Joel SP, Ribeiro MD. Stability of morphine sulphate and diamorphine hydrochloride in intrasite gel. Palliat Med 2005;19:131-136.
4. Zeppetella G, Paul J, Ribeiro MDC. Analgesic efficacy of morphine applied topically to painful ulcers. J Pain Symptom Manage 2003;25:555-558.
5. Zeppetella G, Ribeiro MDC. Morphine in Intrasite gel applied topically to painful ulcers. J Pain Symptom Manage 2005;29:118-119.
6. Vernassiere C, Cornet C, Trechot P et al. Study to determine the efficacy of topical morphine on painful chronic skin ulcers. J Wound Care 2005;14:289-293.
7. Twillman RK, Long TD, Cathers TA. Treatment of painful skin ulcers with topical opioids. J Pain Symptom Manag 1999;17:288-292.
8. Porzio G, Marchetti P. Topical morphine in the treatment of painful ulcers. J Pain Symptom Manag 2005;30:304-305.


Huidtransplantatie met de punchgraft methode

De punchgraft methode is een simpele techniek voor huidtransplantatie die ontwikkeld is in de jaren 70. Het is een modificatie van de pinch graft of Reverdin graft die al veel langer geleden is bedacht. Met een disposable punch biopteur worden 4 mm kleine rondjes afgenomen van het bovenbeen en los op de wond geplaatst. Dit wordt verbonden met een vetgaas, een droog gaas en een drukverband. De methode wordt vooral toegepast bij veneuze ulcera, maar het kan in principe bij elke wond. Behalve eenvoudig is de ingreep ook zer goedkoop, het enige wat nodig is is een lidocaïne, een punchbiopteur, een schaartje en een pincet. Omdat de transplantaten er los opliggen is wel een periode van 4-5 dagen bedrust (zoveel mogelijk rust nemen, geen stricte bedrust) nodig voor een optimaal resultaat.


Punchgraft transplantatie Punchgraft transplantatie Punchgraft transplantatie
Ulcus cruris venosum.

4 mm punchbiopten (donorsite bovenbeen).
Punchbiopten plaatsen in het wondbed.
Punchgraft transplantatie Punchgraft transplantatie Punchgraft transplantatie
Uitgroei epidermis na 10 dagen.
Situatie na 3 weken.
Situatie na anderhalf jaar.





Video van de punchgraft transplantatie


Huidtransplantatie met de punchgraft methode: biopten oogsten uit een ovaal

Bij de punchgraft huidtransplantatie methode worden de biopten in rijtjes afgenomen van het bovenbeen. Bij gebruik van 4 mm biopten genezen deze gaatjes erg mooi en laten nauwelijks een litteken achter. Bij grotere biopten (5 mm en groter) is de genezing minder mooi. Hoewel de donorplaats na een jaar nog nauwelijks zichtbaar is, er is een variant die nog minder littekens achterlaat: het oogsten van alle biopten uit een ovaal in de lies. Bij deze gemodificeerde techniek wordt eerst een ovaal getekend in de liesplooi en verdoofd. De biopten worden midden uit de ovaal genomen. De biopten worden strak naast elkaar uitgenomen. Dit is anders dan bij afnemen van het bovenbeen, daar worden juist enkele mm tussen de biopten gelaten zodat de donor plaats goed geneest. Als er veel biopten nodig zijn wordt de ovaal groter en langer. Na het afnemen van de biopten resteert een honingraat achtige rest huid binnen de ovaal. Vervolgens wordt de hele ovaal uitgesneden tot aan het subcutane vet. Omdat er tijdens het transplanteren steeds heen en weer wordt gegaan tussen donorplaats en ulcus is er kans op wondinfectie. Boen daarom voor het sluiten de ovale wond goed schoon met een ruime hoeveelheid chloorhexidine in alcohol. Hecht de wond met schoon instrumentarium.


Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal
Tekenen van een ovaal ter grootte van het aantal benodigde grafts.
Detail na verdoven en steriel afdekken (NB: bij direct overplaatsen grafts wond eerst weer goed ontsmetten en opnieuw steriel afdekken).
Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal
Stansen van de grafts met een 4 mm biopteur.
Anders dan bij de gewone procedure biopten vlak naast elkaar uitnemen.
Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal
Het losknippen van de grafts.
Excisie van de resten tot aan de subcutis.
Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal
Het gehele gebied wordt geëxcideerd.
Er mogen geen epidermale delen achterblijven.
Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal Punchgrafts transplanteren vanuit ovaal
Hechten.
De hechtingen blijven 10-14 dagen in situ.


bezoekers: 01-052021